Ceza hukuku alanında çalışan avukatlar halk arsında ceza avukatı olarak da anılsa da ülkemizde avukatlıkta uzmanlaşma veyahut branşlaşma mevcut değildir. Soruşturma ve kovuşturma aşamalarında sanıkların her zaman savunma hakları vardır. Bu nedenle, eğer kendi imkanları ile avukat temin edemezler ise kendilerine avukat atanır. Atanan avukatlara yine halk arasında ceza avukatı ya da cmk avukatı denmektedir. Sanığa avukat atanması bazı durumlarda isteğine bağlı iken bazı durumlarda ise zorunludur. Örneğin; şüpheli veya sanık; çocuk, kendisini savunamayacak derecede malûl veya sağır ve dilsiz ise ya da hakkında alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçtan dolayı soruşturma ya da kovuşturma yapılıyorsa istemi aranmaksızın barodan bir müdafi görevlendirmesi istenir.
Kamu hukuku kapsamına giren ceza hukuku suç tekil eden eylemlere karşı uygulanacak yaptırımları düzenler. Ayrıca, ceza hukukunun suçun konusu eylemin gerçekleşmesini önleyici ve eylemin gerçekleşmesi halinde ise yaptırım uygulama işlevi vardır. Bununla birlikte, ceza hukukunun suçluyu ıslah edip topluma geri kazandırma amacı vardır.
İcra hukukunda olduğu gibi ceza hukukunda da devletin kişiye yasakladığı bir güç devlet eliyle kullanılmaktadır. Şöyle ki; birisi baka birisini hürriyetinden yoksun kılması suç iken, ceza hukuku kapsamında devletin buna yetkisi vardır.
Savcılık soruşturması sonucunda haklarında yeterli şüphe bulunan şahıslar hakkında kovuşturma yapılması için açtığı kamu davasıdır. Kısaca, mahiyetine bakılmaksızın her ceza davası bir kamu davasıdır.
Ceza davalarına bakmakla görevli genel mahkemeler;
Bu mahkemelerin görevleri ile alakalı bir çok istisna olduğundan kesin bir ayrım yapılamaz fakat, temel kriter 10 yıl veya daha az hapis cezası gerektiren dava ve işlere asliye ceza mahkemesi bakmakla görevlidir. 10 yıldan fazla hapis cezası gerektiren işlere ağır ceza mahkemeleri bakmakla görevlidir.(5235 Sayılı Kanun md. 12)
Ceza davalarına bakmakla görevli özel kanunla kurulan diğer ceza mahkemeleri;
gibi mahkemelerin yanı sıra sulh ceza hakimliğinin görevi ise soruşturma aşamasına dair işlemlerdir.